Algorytm pielęgnacji pacjenta obłożnie chorego oraz sprawdzone środki pielęgnujące, myjące i dezynfekujące - materiał dla opiekuna medycznego
Utrzymanie czystości osoby chorej służy pobudzaniu krążenia, pobudzaniu funkcji skóry. Jeżeli zaś chodzi o czynniki psychiczne, to codzienna higiena oprócz poprawy samopoczucia wspomaga wyrabianie nawyków higienicznych. Z kolei myciu ciała pacjenta towarzyszą jego dokładne oględziny pod względem zmian chorobowych. Pozwala na przykład wykrywać odleżyny we wczesnym ich stadium powstawania, czyli kiedy na ciele pojawiają się czerwono-różowe kropeczki. Procedury higieniczne pozwalają również poznać inne ewentualnie schorzenia skóry, albo pojawiające się zwyrodnienia.
Poniżej prezentujemy Państwu algorytm stosowany podczas mycia pacjenta obłożnie chorego. To kompletny zestaw wytycznych pozwalający na sprawne i bezpieczne przeprowadzenie procedur higienicznych.
Spis zagadnień:
- Przygotowania do pracy
- Mycie zębów pacjenta
- Mycie protez zębowych
- Mycie twarzy, oczu i uszu
- Mycie klatki piersiowej
- Mycie rąk
- Mycie brzucha
- Mycie pleców i pośladków
- Mycie nóg
- Mycie krocza
- Zakończenie postępowania
- Polecane środki i wiedza uzupełniająca o postępowaniu z odleżynami
Przygotowania do pracy
Podstawą każdej pracy pielęgnacyjnej jest higiena rąk. Zależnie od zabiegów, jakie będziemy podejmować należy umyć lub zdezynfekować dłonie. Dezynfekcja jest wymagana również, gdy pacjent lub pracownik ma rany na skórze.
Następnie przygotowujemy wszelkie potrzebne do pracy sprzęty, akcesoria, odzież ochronną, a także sprzęt do sprzątania i preparaty do szybkiej dezynfekcji powierzchni. Oczywiście zawsze to będzie indywidualny zestaw, niemniej warto zebrać produkty na wszelkie ewentualności. Pieczołowitość nie jest wymagana, jeżeli sporadycznie używane produkty znajdują się w obrębie sali.
Przy łóżku pacjenta ustawiamy taboret lub krzesło. Na szafce przyłóżkowej ustawiamy tacę z potrzebnymi narzędziami.
Na oparciu krzesła wieszamy ręcznik stosowany tylko do mycia tego pacjenta. Basen ustawiamy na taborecie.
Następnie, jeżeli to konieczne zakładamy rękawiczki ochronne, fartuch jednorazowy, czepek. Większe zabezpieczenia wymagają na przykład pacjenci potencjalnie zakażeni - ten temat opisujemy pod tym odnośnikiem
Algorytm mycia twarzy
Zaczynamy od mycia zębów
jeżeli pacjent/pacjentka nie ma zębów, przechodzimy do kroku - mycia protez.
- Po pierwsze pod brodę pacjenta należy rozłożyć ręcznik przeznaczony do mycia twarzy.
- Następnie przygotowujemy przybory do mycia zębów.
- Nakładamy pastę na szczoteczkę.
- Jeżeli pacjent może samemu myć zęby to podajemy mu szczoteczkę i uważamy, żeby dokładnie umył zęby. Jeżeli nie jest w stanie kontrolować swoich ruchów robimy to za niego.
- Pod brodę podkładamy nerkę, do której spluwa nadmiar piany. Podajemy kubeczek z wodą do przepłukania ust.
- Po myciu wycieramy mu usta ręcznikiem zwykłym lub papierowym. Ręcznik odkładamy na krzesło.
Mycie protez zębowych
Praktyką polecaną przez terapeutów jest samodzielne mycie protezy przez pacjenta - o ile jest to możliwe. Jeśli nie, te czynności przypadają opiekunowi.
- Protezę należy umyć pod bieżącą wodą (i tu jeśli pacjent myje protezę jest zmuszony skorzystać z miski), dokładnie wyszczotkować i opłukać. Następnie możemy wykorzystać środki przeznaczone do mycia protez. Czasami są opisane przez producenta.
- Po umyciu protezy przechodzimy do czyszczenia zębów i nałożenia protezy.
- Pamiętajmy o tym, że chory może nosić protezę, jeżeli w jamie ustnej nie ma zmian chorobowych, dlatego mycie zębów i mycie protezy to dobra okazja, żeby ocenić stan zdrowia buzi pacjenta.
Aby ułatwić mocowanie protezy można zastosować klej do protez. Jakość kleju ocenimy najczęściej podczas jedzenia.
Mycie twarzy, oczu i uszu pacjenta
- Podczas mycia twarzy układamy pacjenta w pozycji półleżącej, albo leżącej.
- Pod głowę kładziemy czysty ręcznik.
- Do mycia twarzy korzystamy ze specjalnych myjek o delikatnej fakturze.
- Namaczamy myjkę w wodzie i przecieramy twarz zaczynając od oczu. Następnie przecieramy twarz od dalszego zewnętrznego kącika do bliższego kącika twarzy.
- Twarz wycieramy dotykając ją punktowo ręcznikiem (nie przecieramy, bo może to wywołać podrażnienia).
- Na koniec myjemy uszy. Po czym starannie je wycieramy.
Mycie klatki piersiowej
W tym algorytmie pomijamy aspekty zachowania intymności oraz zżycia się pacjenta z opiekunem. Jeżeli myjecie Państwo pacjentów w większych salach, przydatny może być parawan medyczny. Jeżeli pacjenci są samodzielni, należy przekonać ich do podejmowania wszystkich czynności, które są w stanie wykonać.
- Zaczynamy od zdjęcia koszuli pacjenta – jeżeli pacjent jest na tyle samodzielny, by zrobić to samemu to dobrze. Możemy mu zawsze pomóc.
- Pod pacjenta lub po jego bokach dobrze jest podłożyć ręczniki, albo podkłady nieprzemakalne.
- Myjemy szyję, dekolt.
- Wyjmujemy ręcznik spod głowy pacjenta i układamy na klatce piersiowej, wywijając mankiet na koc. Następnie ten koc unosimy za przygotowany mankiet. Starannie myjemy całą klatkę piersiową. Obserwujemy skórę – pod pachami i pod biustem u kobiet.
Do mycia klatki piersiowej i innych części ciała (oprócz głowy) proponujemy skorzystać z myjek podfoliowanych i preparatów do mycia ciała pacjentów – np. pianki Abena
Mycie rąk
- Przystępując do mycia kończyn górnych odsłaniamy rękę, podkładamy pod nią ręcznik, tak by osłonić pościel.
- Na ręczniku kładziemy miskę z wodą i zanurzamy dłoń pacjenta w wodzie. Następnie przechodzimy do mycia kończyny górnej – myjemy pachę, ramię, przedramię, dłoń. Po myciu obcinamy paznokcie, jeśli to koniecznie. Dodatkowo warto wyczyścić je szczoteczką.
- Tę samą procedurę stosujemy wobec drugiej ręki.
- Na krzesło odwieszamy ręcznik, miskę z wodą odstawiamy na krzesło
Jednorazowe myjki powinno się odrzucić do odpadów po myciu większych zabrudzeń, natomiast jeżeli pacjent jest względnie czysty do umycia całego ciała wystarczą 2-3 myjki.
Mycie brzucha
- Na brzuchu pacjenta układamy ręcznik przeznaczony do mycia dolnych partii ciała (to inny ręcznik niż ten do mycia głowy i rąk). Wywijamy go na zewnątrz tworząc mankiet na koc.
- Następnie unosimy koc za mankiet, zakładamy namydloną myjkę (może być tu też myjka z mydłem) i myjemy brzuch. Po przemyciu wycieramy skórę.
Niektóre specjalistyczne preparaty w pianie łatwiej się ściera niż wodę z mydłem. Oszczędza to czas i wysiłek opiekunów.
Mycie pleców i pośladków
Plecy i pośladki szczególnie zaleca się myć w rękawiczkach ochronnych. Wspominamy o tym, bo widzieliśmy, że w praktyce nie zawsze stosuje się te zabezpieczenia.
- Na początku zdejmujemy spodnie pidżamy pacjenta. Unosimy koc i prosimy, żeby pacjent położył się na lewym boku. Wzdłuż pleców układamy ręcznik.
- Namydloną myjką myjemy plecy, a następnie pośladki pacjenta. Jeżeli macie Państwo do czynienia z fekaliami, zalecamy użyć Pianki Esemtan przeznaczonej do mycia właśnie takich zabrudzeń na skórze.
- Skórę dokładnie wycieramy, nacieramy spirytusem i oklepujemy.
- Gdy spirytus wyparuje możemy przejść do ubrania pacjenta. Zamiast spirytusu można skorzystać z innych substancji antybakteryjnych. Naszym zdaniem zasadne będzie tu wykorzystanie antybakteryjnej emulsji Octenisan, która skutecznie działa wobec MRSA i nie podrażnia skóry.
Mycie nóg
- Odsłaniamy kończynę dolną dalszą, podkładamy pod nią ręcznik – wzdłuż całej nogi.
- Miskę z wodą kładziemy na ręczniku, podobnie jak w przypadku mycia rąk.
- Myjemy nogę od dołu – zaczynając od stopy, poprzez podudzie, udo, pachwinę. Żeby zetrzeć stary naskórek można użyć pumeksu na stopie.
- Podczas mycia nóg, warto sprawdzić, czy na piętach nie tworzą się odleżyny.
Generalną zasadą podczas mycia ciała pacjenta jest dokładna obserwacja w poszukiwaniu zmian na skórze. Zaczątkiem odleżyn są dwie czerwone lub różowe plamki na skórze. W tym stadium możemy łatwo zahamować powstanie odleżyny zaklejając to miejsce opatrunkiem hydrokoloidowym.
Mycie krocza pacjenta
Do mycia krocza używamy świeżej wody. Wodę w misce wymieniamy po przemyciu każdej części ciała, która jest wyraźnie zabrudzona.
- Układamy pacjenta na wcześniej przygotowanym basenie.
- Przygotowujemy dzbanek z wodą w temperaturze pokojowej – do ok. 30o C
- Teraz należy poprosić pacjenta o podmycie krocza – nakładamy mu na rękę myjkę z mydłem lub myjkę bez mydła, na którą nanosimy czyszczącą pianę.
- Następnie pacjent powinien podmyć krocze, które my polewamy wodą. Na zmianę następuje mycie i polewanie. Inną metodą jest najpierw polać krocze, a następnie poprosić pacjenta o podmycie się.
- Zdejmujemy myjkę z ręki pacjenta i ostrożnie wyrzucamy do odpadów. Podajemy pacjentowi ręcznik aby się wytarł.
- Teraz ponownie myjemy ręce pacjentowi lub podajemy mu środki niezbędne do samodzielnego mycia rąk.
Jeżeli pacjent nie jest w stanie się podmyć, wszystkie czynności wykonujemy za niego. Może tu być potrzebnych dwóch opiekunów. Czynności należy wykonywać ostrożnie, dbając o intymność.
- Na koniec zabieramy basen.
Na zakończenie
Po umyciu całego ciała i dokładnych oględzinach poprawiamy łóżko, ewentualnie wymieniamy pościel. Można wtedy uczesać pacjenta.
Następnie wynosimy wszystkie przybory. Przedmioty jednorazowe utylizujemy, wielokrotnego użytku oddajemy do prania/czyszczenia/dezynfekcji. Nie należy ich używać do mycia innych pacjentów.
Na koniec myjemy lub dezynfekujemy ręce.
Proszę pamiętać, że zawsze po kontakcie z krwią, wymiocinami, fekaliami należy zdezynfekować ręce i zmienić rękawiczki na nowe.
Polecane środki i poradniki odnośnie pielęgnacji pacjenta
Poniżej wskazaliśmy listę polecanych tekstów, które wzbogacą wiedzę odnośnie poszczególnych produktów. Znajdziecie tu Państwo również listę preparatów i środków, które są polecane do mycia ciała pacjentów obłożnie chorych.
Opatrunki hydrokoloidowe w naszej ofercie:
- Opatrunek hydrokoloidowy Suprasorb H 10 x 10 cm
- Granuflex opatrunek hydrokoloidowy w postaci pasty 30 g
- Granugel opatrunek hydrokoloidowy 15 G żel tuba
Czytaj więcej na temat:
- Odleżyny i metod ich leczenia
- Profilaktyka przeciwodleżynowa
- Skala odleżyn wg klasyfikacji EPUAP/NPIAP
- Leczenie odleżyn skrócone zalecenia
- Opatrunki na odleżyny
Pozostałe przydatne produkty podczas opieki nad osobami obłożnie chorymi znajdziecie Państwo w planie higieny:
Pełen plan higieny dla domów pomocy społecznej
Zapraszamy do kontaktu telefonicznego z Adamem Pszennym. Możecie Państwo omówić z nim zapotrzebowanie na asortyment oraz zapytać o radę w doborze produktów. Tel. 601 512 252, e-mail: a.pszenny@oss.com.pl
Polecane poradniki
- Higiena osobista mieszkańców domu opieki społecznej
- Opieka nad pacjentem obłożnie chorym - zasady i sprawdzone techniki
- Higiena otoczenia chorego w domach pomocy społecznej
- Metody i zasady zabiegów opieki długoterminowej
- Agresywny pacjent - jak sobie z nim poradzić
- Zasady mycia rąk w domach pomocy społecznej
- Jak zwalczać wszy u pacjentów
Algorytm mycia pacjenta w łóżku
Może obejmować jeszcze szereg różnych czynności, zależnych od stanu zdrowia pacjenta, jego schorzeń, odporności, stanu skóry, stopnia odżywienia i rozmaitych innych czynników.
| f | Polub nas na facebooku i bądź na bieżąco | Wymieniaj punkty na nagrody |
