Co powinny obejmować wytyczne sprzątania obiektów medycznych

Należy pamiętać o twardych zasadach obowiązujących cały personel sprzątający. Prace w ośrodku medycznym należy realizować z wykorzystaniem odpowiedniego sprzętu i środków zgodnych z planem higieny, a także przestrzegać instrukcji bezpieczeństwa pracy.

Lista szczegółowych wytycznych sprzątania powinna obejmować:

dekontaminację wszystkich pomieszczeń w obszarze medycznym,
uwzględniać strefy medyczne,
brać pod uwagę wyjątkowe sytuacje – na przykład izolację, zanieczyszczenie wydalinami itd.
stosowany sprzęt ręczny (wózki, myjki, mopy) i preparaty z podziałem na wykorzystanie wobec odpowiednich powierzchni i warunków danej jednostki (szczególne rygory dotyczą sal operacyjnych, oddziałów noworodkowych, OIOM-u, laboratoriów itd.). Istotne jest tu również dobranie środków z odpowiednim spektrum aktywności biobójczej,
przed przystąpieniem do sprzątania pomieszczenia - szczególnie rano - należy zutylizować brudną pościel, pidżamy pacjentów, wyroby jednorazowego użytku, a także kaczki, miski toaletowe
sposoby czyszczenia i dezynfekcji powierzchni, a także kolejność wykonywania poszczególnych czynności (od czystych po brudne, od góry do dołu itd.),
zastosowanie odzieży ochronnej,
czyszczenie i dezynfekcję sprzętu medycznego – poczynając od sprzętu sal, a na instrumentach kończąc,
pranie lub utylizację zużytych materiałów sprzątających, czyszczenie i dezynfekcję wózków, trzonków do mopów itd.
sprzęt do sprzątania (suchy i czysty) należy przechowywać w wyznaczonym pomieszczeniu gospodarczym, albo innym do tego przeznaczonym miejscu,
przechowywanie, transport i utylizację odpadów (komunalnych i medycznych),
wymianę i pranie lub utylizację pościeli i ubrań pacjentów,
w przypadku infekcji, czy epidemii pracownicy opiekujący się z pacjentami powinni ściśle współpracować z personelem sprzątającym. Ważna jest komunikacja zespołów (!). Preparaty należy dobrać do skutecznego zwalczania rozpoznanego patogenu.

Oprócz powyższych reguł warto wskazać, że rękawice ochronne powinny być wymieniane przy każdej zmianie sprzętu, mopów, gąbek, ścierek, które zostały wykorzystane w danej strefie. Podstawą działania jest również korzystanie z systemu kolorowych ścierek i gąbek. Podobnie sprawa się ma z kolorami worków na odpady - komunalne, medyczne, pościel.

Egzekwowanie działań - czyli metody sprawdzania skuteczności

Oprócz odpowiednich narzędzi pracy i ulepszania metod działania ważny jest nadzór pracowników.

Odpowiednia kontrola pracy jest kluczowa na każdym etapie działania szpitala. Procedury kontrolne powinny być prowadzone stale, nawet jeżeli obiekt jest utrzymany w czystości.

Temat kontroli infekcji wynika z trudności w mierzeniu skuteczności sprzątania. Zaczęto go podejmować z końcem lat 90. Po serii zachodnich publikacji z 2013 roku proponuje się następujące mierniki efektywności:

Audyty wizualne mają poważne ograniczenia podczas weryfikacji czystości. Stosuje się je do egzekwowania mycia rąk, identyfikacji wyraźnych zabrudzeń na powierzchniach, kontroli pracy personelu.

Biologiczne badania wykazują, że audyty wizualne często są niewystarczające. Właściwie, za ich pomocą można sprawdzać, czy pracownicy rzeczywiście wykonują odpowiednie czynności. Aby zobrazować problem przytoczymy badania z 2003 roku, prowadzone w Wielkiej Brytanii. Wykazano, że 90% wszystkich powierzchni, które wizualnie były czyste oceniono po próbach biologicznych jako skażone niebezpieczną ilością mikroorganizmów. Problem faktycznie leży po stronie naukowej, bo nie sprecyzowano, jaka powinna być czysta powierzchnia. Stąd rodzi się rozbieżność pomiędzy określeniami powierzchni czystej wizualnie i czystej mikrobiologicznie.

Analiza mikrobiologiczna - oprócz sprawdzania powierzchni nadaje się do identyfikacji gatunków drobnoustrojów podczas podejrzewanych epidemii. Jest również przydatna i zalecana w weryfikacji obecności drobnoustrojów. Pozwala określić źródło ich pochodzenia. Oczywiście minusem tej metody jest wysoki koszt i czasochłonność. Z tego powodu nie stosuje się jej codziennie.
Kolejnym sposobem jest dolewanie substancji fluorescencyjnej do roztworów dezynfekujących. Pozwala to sprawdzić, środek był rozprowadzany prawidłowo po całej powierzchni. Pracownicy powinni wtedy zadbać o odpowiednie stężenie roztworu roboczego wliczając preparat fluorescencyjny.
Na zachodzie, obok badań biologicznych, wykorzystuje się mierniki higieniczne ATP (adenozyno-5′-trifosforan) – u nas jest to póki co nowinka techniczna. Pozwalają pobierać wymaz z konkretnego miejsca i po włożeniu wskaźnika do urządzenia szybko otrzymamy wyniki. Minusem tej metody jest wrażliwość na pozostałości substancji chemicznych, co może zaburzać wyniki.

Obowiązkiem kontrolnym będzie Lista z realizacji zadań. Należy nadzorować, czy lista jest wypełniania zgodnie z przebiegiem prac. Minusem jest niestety pracochłonność wypełniania list.

We wszystkich metodach ważną składową kosztu będzie czas personelu potrzebny na wykonanie badań. Konsekwentne wykonywanie testów i sprawdzanie pracowników jest szczególnie czasochłonne, lecz bardziej dokładne. Wyrywkowe testy stosuje się głównie do sprawdzania skuteczności biobójczej preparatów dezynfekujących, czy dokładności sprzątania powierzchni – szczególnie przez nowych pracowników.

Podsumowanie

Podsumowując powyższe argumenty warto powtórzyć, że koszt poniesiony na metody sprawdzania czystości oraz same środki czyszczące są uzasadnione według ich skuteczności. Redukcja poziomu zachorowań i powikłań zwraca inwestycję w metody prewencji.

Przeważnie korzysta się z mieszanych modeli powyższych metod weryfikacji, bo każda z nich posłuży w innej sytuacji. Popularne są audyty wizualne, badanie powierzchni mazakami UV, rzadziej badania mikrobiologiczne. Niestety warunki finansowe nie pozwalają korzystać z kosztownych metod przez cały czas.

"Używanie odpowiednich środków czyszczących i dezynfekujących do powierzchni może zmniejszyć ryzyko infekcji związanych z opieką zdrowotną, ale również ważne jest monitorowanie systemów czyszczenia i właściwe szkolenia"

Na zakończenie chcemy dodać, że w złożonym środowisku szpitalnym kluczowe znaczenie ma zwiększenie świadomości i kształcenie w zakresie higieny. Powinniśmy aktywnie zachęcać pracowników służby zdrowia, pracowników firm zewnętrznych, pacjentów i gości odwiedzających szpitale do przestrzegania wymogów higienicznych.

Drugim wyzwaniem jest obserwacja skuteczności działania metod prewencji w stale zmieniającym się w środowisku czynników zakaźnych. Pod uwagę należy brać fakt, że metody dezynfekcji chemicznej skutkują ewolucją drobnoustrojów i zmianą odporności pacjentów.

Więcej informacji związanych z tematem: