Zalecenia i metody żywienia pacjenta zmagającego się z nowotworem
Odżywianie pacjenta to temat, nad którym prowadzi się badania dopiero od 15 lat. Póki co odkryto znaczne korelacje między żywieniem, a odpornością oraz zdolnością organizmu do regeneracji. Z tych powodów nakazuje się terapię żywieniową przed poważniejszymi operacjami lub przy podejmowaniu walki z nowotworami. To tak naprawdę kropla w morzu przypadków – niektórzy specjaliści uważają, że właściwe odżywianie wpływa na niemal wszystkie przypadki leczenia i znacznie pomaga w onkologii.
Odpowiednie żywienie pacjenta i nawodnienie odpowiadają za regenerację organizmu:
- pobudzają leczenie ran,
- zmniejszają liczbę problemów z krwią, ciśnieniem, poszczególnymi organami,
- przyczynia się do poprawy odporności organizmu,
- znacznie redukują konsekwencje wyniszczenia nowotworowego,
- ważne będzie również zapobieganie utracie masy ciała i zapobieganie niedożywieniu,
- prawidłowe żywienie wpływa także na samopoczucie, które krzepi pacjenta do walki z nowotworem.
Dlaczego żywienie jest ważne podczas walki z nowotworami
Problemy z niedożywieniem dotykają około połowę chorych, którzy zmagają się z nowotworami złośliwymi. Najczęstsze objawy niedożywienia można znaleźć u pacjentów z rakiem żołądka, czy rakiem trzustki. Takie informacje znaleźliśmy m.in. na łamach pisma Zwrotnik raka.
Zaburzenia odżywiania mają negatywny wpływ na przebieg leczenia onkologicznego, rekonwalescencję chorych po udarze, a także są czynnikiem, który może przyczynić się do pogorszenia stanu zdrowia.
Według badań prowadzonych w różnych krajach (w tym też Polsce) niedożywiony pacjent ma mniejszą tolerancję na leczenie radioterapią i chemioterapią. Może się to przyczyniać do zmniejszenia dawki leków lub konieczności skrócenia kuracji, co niestety nie wpływa dobrze na stan pacjenta. Nawet dobrze rokujący kuracjusze mogą zostać znacznie osłabieni, jeżeli ich dieta kliniczna nie będzie kontrolowana.
Stan odżywiania i nawodnienia organizmu ma duże znaczenie w momencie wykrycia nowotworu, bo jeżeli jest dobry, to leczenie onkologiczne będzie skuteczniejsze. Należy wiedzieć, że optymalne odżywianie pacjentów stanowi część prawidłowego leczenia onkologicznego. Nie ma co prawda bezpośredniego wpływu na wynik operacji i nie leczy tak, jak leki, ale jest niezbędne do prawidłowego przygotowania organizmu, żeby walczył z chorobą. Innymi słowy żywienie jest ważnym elementem holistycznego podejścia do leczenia.
Problem, z jakim przyjdzie się Państwu borykać to trudność w rozpoznaniu niedożywienia. Często bowiem szuka się czynników chorobowych, konsekwencji osłabienia organizmu lub jego niewydolności.
Niedożywienie pacjentów przekłada się często (w 30 – 50% przypadków) na niekorzystny wynik leczenia. Na domiar złego, dieta pacjenta jest dodatkowym czynnikiem, który może się przyczynić do pogorszenia jego stanu zdrowia, niezależnie od chorób z jakimi się zmaga.
Z kolei natknęliśmy się na kilka publikacji, w których wyjaśniono, że odpowiednio stosowana dieta skraca czas hospitalizacji pacjentów z różnymi dolegliwościami.
Metody żywienia chorych onkologicznych
Podczas walki z nowotworem pacjenci są często karmieni 4-5 razy dziennie (u niektórych osób może to być nawet 8 posiłków!). Posiłki są wtedy przygotowywane mniej obficie. Dietę dostosowuje się do indywidualnej tolerancji, stanu choroby i wieku. Najważniejsze jest, żeby w większej ilości podawać energię i białko. Ponadto opiekunowie powinni skonsultować się z dietetykiem, który wskaże odpowiednią proporcję składników odżywczych (białka, tłuszczów, węglowodanów).
W niektórych przypadkach leczenia onkologicznego konieczne będzie odciążanie schorowanego narządu. Jeżeli dotyczy to układu pokarmowego, stosuje się alternatywne metody żywienia
Dla bezpieczeństwa opiekunowie powinni zadbać, żeby potrawy były zjadane powoli i dokładnie przeżute. Pacjentom tego typu należy przygotowywać posiłki o niskim stopniu przetworzenia, najlepiej gotowane lub rozdrabniane. Nie zaleca się podawania marynowanych, peklowanych, czy wędzonych przetworów.
Typowe proporcje składników odżywczych u pacjentów onkologicznych:
- białko - 15-20% dziennego zapotrzebowania energetycznego (u osób zdrowych wynosi ok. 10-15%). Należy się postarać, żeby proporcje białek pochodzenia zwierzęcego w stosunku do białka roślinnego wynosiły 1:1,
- węglowodany - ok. 55% dziennego zapotrzebowania energetycznego,
- tłuszcze - 25-30% dziennego zapotrzebowania energetycznego.
Zalecane produkty podczas żywienia w czasie walki z nowotworem:
- pieczywo pszenne, (chleb razowy jest stanowczo odradzany – czytaj pod wypunktowaniem)
- biały ryż,
- drobny makaron,
- świeże, całe lub rozdrobnione warzywa, albo lekko gotowane - dobre będą dynie i pomidory,
- gotowane lub posiekane jabłka,
- morele, brzoskwinie, pomarańcze, ciemne winogrona,
- rozgniecione banany,
- soki warzywne i owocowe (bez dodatków cukrów i konserwantów),
- biszkopty,
- rozdrobnione mięso z kurczaka, indyka
- chude ryby
- gotowane jaja,
- zupy warzywne,
- chude produkty mleczne,
- kisiel, albo budyń na chudym mleku
- niewielkie ilości masła,
- do picia najlepiej podawać niegazowaną wodę mineralną, słabe herbaty - 2 litry płynów dziennie (tyle co u zdrowej osoby).
Dieta specjalistyczna
Pacjenci z nowotworami mogą również posiłkować się produktami linii Supportan - to specjalistyczne żywienie medyczne firmy Fresenius.
Pacjenci stanowczo nie powinni spożywać produktów smażonych, szczególnie na głębokim oleju, jak frytki, placki ziemniaczane, kotlety w panierce. Wykluczyć należy również pieczywo razowe, surowe warzywa kapustne i cebulowe (w tym też surówki oraz dodatki do kanapek). Nie zaleca się podawania nasion roślin strączkowych, kiełków, a także tłustych wyrobów, jak smalcu, wędlin, boczku. Stanowczo należy odstawić śmietanę, słodycze, ciastka, alkohol, kawę, napoje gazowane, wszelkie produkty słodzone oraz ocet.
Warto również wzbogacić codzienne posiłki o produkty bogate w witaminy C,E i ß-karoten
Spożycie warzyw warto zwiększyć do ok. 500 g dziennie. Pacjent będzie również potrzebował nieco więcej przetworów mlecznych ( oczywiście warunkiem jest dobra tolerancja tych produktów).
W przypadku niektórych nowotworów konieczne okazuje się wyłączenie glutenu z diety (eliminujemy wtedy zboża – żyto, pszenicę, jęczmień, owies – zarówno całe, jak i przetworzone.)
W przypadku leczenia radioterapią należy rozpisać żywienie tak, aby nie jeść na 2 godziny przed naświetlaniem oraz 2 godziny po nim.
Pytania odnośnie żywienia pacjentów zmagających się z nowotworami
Pragniemy podzielić się kilkoma pytaniami zebranymi z codziennej praktyki. Zapraszamy również do ich zadawania w komentarzach poniżej.
Zdarza się, że pacjenci są nieskłonni do współpracy podczas jedzenia. Wyliczone porcje, które powinny pracować na korzyść pacjenta pozostają na talerzu. Jak w takiej sytuacji możemy zareagować?
Niechęć spożywania posiłków może mieć różne podłoże - trudności z przełykaniem, gryzieniem, brakiem apetytu, czy problemy manualne związane z krojeniem posiłków i wkładaniem ich do ust. W niektórych przypadkach pacjent może wymagać karmienia (na co też trzeba uważać, by nie wymuszał nadmiernej opieki, która ograniczy jego aktywność). Uzupełnieniem codziennej diety, która może zniechęcać do jedzenia, mogą być produkty żywienia specjalistycznego. W naszej ofercie znajdziecie Państwo gamę produktów serii Fresenius, w tym linię Supportan skierowaną głównie do pacjentów onkologicznych.
Lekarz zdecydował, że przed operacją mój tata przejdzie terapię żywieniową, dlaczego nie chcą podjąć się operacji od razu?
Chirurdzy kierują się konkretnymi zaleceniami odnośnie operowania pacjentów z nowotworami - szczególnie zagrożonych niedożywieniem. Rekomendowane jest nawet przesunięcie terminu operacji, aby można było wcześniej przeprowadzić terapię żywieniową. Wytyczne ESPEN (Europejskiego Towarzystwa żywienia pozajelitowego i dojelitowego) i zalecenia z protokołu ERAS (Enhanced Recovery After Surgery) uznają, że należy zastosować wsparcie żywieniowe pacjentów zagrożonych niedożywieniem na 10-14 dni przed dużymi operacjami, nawet kosztem przesunięcia terminu zabiegu. Ma to wpływ na zmniejszenie liczby możliwych powikłań pooperacyjnych nawet o 20%.
| f | Polub nas na facebooku i bądź na bieżąco | Wymieniaj punkty na nagrody |
