Szkoła w obliczu koronawirusa. Zobacz wytyczne GIS, MZ i MEN, zakup środki ochrony osobistej i dezynfekcję.

Aktualizacja 26.08.2020 r.

Na wstępie chcemy powiedzieć o kilku faktach dotyczących dezynfekcji w szkole, aby rozwiać wiele powszechnie powielanych mitów i dać Państwu kilka dobrych argumentów w razie nieporozumień ze współpracownikami/współwłaścicielami szkoły (a także przedszkola).

W tekście znajdują się także informację o polecanych środkach higienicznych, a także wytyczne GIS, MZ i MEN dla szkół.

Spis treści:

• Informacje ogólne o dezynfekcji
• Dlaczego warto dezynfekować powierzchnie w szkole – kilka faktów
• Czy dezynfekcja realnie zmniejsza szanse zachorowania?
• Dlaczego bardzo ważne jest dokonywanie prawidłowej dezynfekcji
• Środki do dezynfekcji w szkole (i nie tylko)
• Artykuły ochrony osobistej (dla dzieci i pracowników)
• Wytyczne higieniczne dla szkół

Przejdźmy do rzeczy.

Dlaczego warto dezynfekować powierzchnie w szkole – kilka faktów

Pomijając narastającą w mediach aurę spekulacji wokół tematu szkół chcemy skupić się na faktach potwierdzonych badaniami (i co warte podkreślenia, nie zakwestionowanych od ponad 20 lat).

Po pierwsze:

Siła infekcji jest wypadkową ilości patogenu z jakim miało się kontakt oraz czasem ekspozycji.

Słowem, im dłużej bakterie/wirusy w dużej ilości bytują na naszej skórze, tym większa szansa na zachorowanie. Jeżeli nie myjemy rąk przez kilka godzin, potencjalne zarazki są rozprowadzane na naszej twarzy, ubraniu, oczach, telefonie i innych przedmiotach oraz osobach. Natomiast częste mycie rąk mocno je ogranicza i w rezultacie znikome ilości zarazków nie są groźne dla naszego systemu odpornościowego. Nie mają także zdolności do rozprzestrzeniania się.

Zobrazowaniem tego równania będzie zasada trzech sekund. Wszyscy znamy zasadę tajemniczych trzech sekund, po których już nie można podnosić jedzenia z podłogi. Otóż bakterie "atakują" upadły przedmiot od razu, ale uważa się, że dopiero po trzech sekundach ich ilość jest na tyle duża, że może wywołać choroby. Oczywiście zasada ta dotyczy stosunkowo czystej podłogi.

Aby realnie zabezpieczyć dzieci przed zarażeniem ważna jest dezynfekcja ławek, klamek, poręczy na szkolnych schodach. Są to powierzchnie często dotykane, dlatego ich czystość ma szczególne znaczenie, jeśli dzieci zmieniają klasy.

Pamiętaj aby szczególnie dezynfekować:

• Klamki,
• poręcze,
• ławki,
• włączniki światła

Niestety, praktycznie jest to bardzo czasochłonne i kosztowne. A w długim okresie najważniejsza okazuje się powtarzalność dezynfekcji na odpowiednio wysokim poziomie.

Zwykle przy wdrażaniu procedur higienicznych pojawia się entuzjazm i pieczołowite wykonywanie zadań przez pracowników. Po dwóch tygodniach emocje gasną, wraz z jakością wykonywanej pracy. Ławki mogą być dezynfekowane niedbale, a zatem nieskutecznie. Z tego powodu należy stale kontrolować proces dezynfekcji.

Po drugie:

Ławki, klamki, poręcze i wszystkie inne często dotykane powierzchnie powinny być dezynfekowane z dużą dokładnością. Oznacza to, że każda ich część powinna być przemyta ściereczką nasączoną środkiem do dezynfekcji i pozostać wilgotna przynajmniej przez 30 sekund*. (o tym jak ważny jest czas dezynfekcji powiemy już za moment).

*Czas zależy od wykorzystywanego środka

Należy podkreślić, że ławek nie przeciera się wybiórczo zygzakiem, tylko konsekwentnie namacza się całą jej powierzchnie – a często nawet boki. Wygląda to podobnie do mycia podłogi.

Kolejnym tematem są koszty dezynfekcji.

Dzielą się one na koszty środków oraz koszty pracy personelu.

O ile koszt środków dezynfekcyjnych potrzebnych do wszystkich ławek w jednej klasie wynosi od 2 do 6 zł (zależnie od stosowanej metody), to koszt pracowników jest znacznie wyższy, bo przygotowanie się do pracy i przetarcie wszystkich ławek mogą zając nawet 15 minut.

O kosztach środków będziemy pisać więcej przy ich wyborze (zobacz)

Ławki należy dezynfekować w momencie, gdy w klasie nie ma dzieci. Czyli podczas przerw lub w tzw. okienkach.

Korytarze dezynfekuje się podczas trwania lekcji.

Czy dezynfekcja realnie zmniejsza szanse zachorowania?

Tak, prawidłowa dezynfekcja i procedury bezpieczeństwa to jedne z najważniejszych czynności podejmowane w szpitalach aby zmniejszyć ryzyko rozmaitych zakażeń. W czasie epidemii wiele osób skorzystało z wiedzy naukowców i praktyków zajmujących epidemiologią i prewencją zakażeń.

Czy dezynfekcja zmniejsza odporność dzieci?

W kontekście epidemii koronawirusa dezynfekcja powierzchni w szkołach nie przyczynia się do osłabienia odporności dzieci i dorosłych. Dezynfekowane są powierzchnie wspólnego użytku, co nadal stanowi niewielką część otoczenia dziecka. Tym samym nadal ma ono kontakt z licznymi bakteriami i innymi drobnoustrojami w drodze do szkoły, w domu, na podwórku itd.

Dlaczego bardzo ważne jest dokonywanie prawidłowej dezynfekcji (szczególnie w szkołach)

Prawidłowo wykonana dezynfekcja, zgodnie z definicją i wieloletnią praktyką, zmniejsza liczbę drobnoustrojów do bezpiecznego poziomu (czyli niegroźnego dla organizmu). Jeżeli nie wykonamy jej prawidłowo, kolonia bakterii zostanie osłabiona częściowo i będzie mogła się namnażać, co znowu spowoduje powrót zagrożenia. Ponadto nie usunięta całkowicie, może zyskać częściową odporność na środki dezynfekcyjne – co dzieje się raczej na przestrzeni dekad, niż pojedynczych działań.

Wiemy, że proces dezynfekcji wymaga czasu – alkohol i inne substancje aktywne są czynnikami, które inaktywują wirusy.

Dezynfekcja nie zachodzi błyskawicznie – pyk! i jest.

Możemy ją porównać do przygotowania kiełbaski na grillu - nie będzie ona dobra od razu po włożeniu na ruszt : )

Tą trochę banalną alegorią chcemy zwrócić uwagę, że bardzo ważne jest zachowanie czasu działania środka dezynfekcyjnego.

• Czas dezynfekcji rąk wynosi 30 sekund (alkohol rozprowadzamy na rękach zgodnie z instrukcją i czekamy aż wyschnie/wyparuje)
• Czas działania dezynfekcji na powierzchni wynosi od 30 do 60 sekund (zależnie od użytego środka*) – przecieramy powierzchnie nasączoną ściereczką, tak aby blat/poręcz pozostały wilgotne. Po około minucie powierzchnia powinna być sucha.

*W ulotce lub na opakowaniu każdego produktu określono ile powinna trwać dezynfekcja.

Przestrzegamy tu przed rozmaitymi nieprawidłowymi technikami dezynfekcji, których uświadczyliśmy naocznie w wielu sytuacjach. Nie wystarczy spryskać rąk dwa razy i od razu siąść do jedzenia, albo zabrać się za poszukiwanie kluczy w torbie. Jest to zupełnie nieskuteczne, bo środek dezynfekujący zostanie wytarty o ubranie. To tak jakbyśmy nagle gasili część ognia w naszym grillu.

W dodatku, ważna jest odpowiednia ilość środka dezynfekcyjnego. Zwykle do dezynfekcji rąk używa się ok. 2 ml płynu – to ok. 8 psiknięć podręcznego spryskiwacza.

Warto podkreślić, że mycie rąk niemal równie skutecznie pozwala czyścić ręce z drobnoustrojów.

Nawilżone ręce powinno się namydlać przez 30 sekund, bo tyle czasu potrzebuje mydło do związania wszystkich zanieczyszczeń. Po umyciu należy je dokładnie opłukać wodą i wysuszyć ręcznikiem papierowym. Nie korzystamy z suszarek elektrycznych, nie pozostawiamy mokrych dłoni.

Jakie środki będą odpowiednie do dezynfekcji powierzchni w szkole (i nie tylko)

Tutaj znowu musimy udzielić dość pesymistycznej odpowiedzi – nie wszystkie środki dostępne na półkach sklepowych oferują skuteczną dezynfekcję. Szerzej pisaliśmy o tym tutaj: Atestowane środki dezynfekcyjne.

Jest on dość długi, dlatego postaramy się go streścić:

• Odpowiedzialność za używanie nieprawidłowych środków higienicznych ponoszą osoby kupujące je oraz używające ich
• Środki należy używać zgodnie z instrukcją/ulotką
• Nie wszystkie środki wprowadzone od marca 2020 r. na rynek przeszły badania – wiele z nich została dopuszczona do obrotu na zasadach „uwolnienia rynku”. To znaczy, że GIS (Główny Inspektorat Sanitarny) przepuszczał je bez badań*.

*to skrót myślowy, szczegóły wyjaśniamy w wyżej wskazanym tekście

• Środki bez badań mogą:
• Zawierać inną ilość substancji (etanolu, propanolu) niż deklarowana na opakowaniu
• Jakość substancji może odbiegać od deklarowanej normy
• Nie przechodzą badań laboratoryjnych (!)
• Ich produkcja nie podlega normalizacji – nie wiemy, czy w danej butelce znajduje się tyle alkoholu co jest napisane na opakowaniu

Dlatego zalecamy korzystanie z atestowanych środków – z powodzeniem stosowanych w szpitalach i gastronomii

Preparaty atestowane spełniają rozmaite normy jakościowe, co zawsze jest napisane na ulotkach lub opakowaniu:

• Norma dla higienicznej dezynfekcji rąk EN 1500
• Norma dla chirurgicznej dezynfekcji rąk EN 12791
• W przypadku środków do szybkiej dezynfekcji powierzchni mamy do czynienia z testami prowadzonymi na wybrany rodzaj drobnoustrojów. Na przykład za skuteczność wobec wirusów otoczkowych, takich jak koronawirus, HIV, HBC i inne, odpowiada m.in. norma EN 14476

Zobacz także wyposażenie gabinetów lekarskich

Środki do dezynfekcji dla szkół, jednostek publicznych, prywatnych i instytucji.

Polecane środki do dezynfekcji rąk:

• Manusan 5 L.
• Manusan 500 ml. + pompka
• Velodes Silk 5 L.

Polecamy stosowanie podręcznych butelek 500 ml z pompką, które powinny znajdować się w każdym pomieszczeniu.

Do uzupełniania mniejszych butelek oraz dozowników ściennych posłużą kanistry 5 L. – bardziej opłacalne w zakupie.

 

Wszystkie aktualnie dostępne środki do dezynfekcji rąk znajdziesz w dziale:

Dezynfekcja rąk

Szybka dezynfekcja powierzchni – blatów, klamek, poręczy, przełączników, krzesełek i in.

Jednym z wyzwań może okazać się wrażliwość drewna na środki dezynfekcyjne, z tego powodu rozróżniamy środki alkoholowe i łagodniejsze dla powierzchni środki bezalkoholowe (co nie zmniejsza ich efektywności, choć zazwyczaj ich czas działanie jest nieco dłuższy).

• Środki do sporządzania roztworów

To najbardziej opłacalne metody. Z jednego litra koncentratu uzyskacie Państwo 200, a nawet 400 litrów gotowej substancji dezynfekującej. Szczegóły ich stosowania opisujemy niżej.

• Terralin protect 5 L.
• Desam Effekt 1 L.

Pozostałe środki do sporządzania roztworów:

Dezynfekcja tzw. dużych powierzchni - środki w koncentracie

Nie wszystkie będą odpowiednie do wykorzystania w szkole. Zanim kupisz, skonsultuj się z pracownikami naszego sklepu. 

Sporządzając roztwór roboczy należy zwrócić uwagę na:

• Odpowiednie proporcje: np. stężenie 0,5% to 5 ml koncentratu + 950 ml wody
• Stężenie nie może być zbyt niskie – bo będzie nieskuteczne
• Ani zbyt duże – bo środek będzie się kleił, a także zużyjemy go więcej niż potrzeba

Stosowanie zbyt wysokiego stężenia to częsty błąd – powyżej zalecanego stężenia roztwór nie jest, ani bardziej skuteczny, ani nie działa szybciej. Za to często zdezynfekowana powierzchnia pozostaje kleista co tylko ułatwia ponowne zabrudzenie (pomijając fakt, że w powstających w ten sposób ogniskach brudu drobnoustroje rozwijają się bez przeszkód gdyż po pewnym czasie substancja aktywna się rozkłada).

Gotowe do użycia Środki alkoholowe ->

Gotowe do użycia Środki bezalkoholowe ->

Polecamy także chusteczki do dezynfekcji powierzchni ->

Artykuły ochrony osobistej (dla dzieci i pracowników szkoły)

Z uwagi na dynamiczną sytuację dostępności asortymentu podajemy odnośnik do listy Aktualnie dostępnych  środków ochrony osobistej.

Znajdziecie tam:

• maseczki
• przyłbice
• preparaty do dezynfekcji rąk
• środki dezynfekcyjne do powierzchni
• rękawiczki
• fartuchy ochronne i czepki (stosowane m.in. w kuchni oraz w gabinecie szkolnym)

Zobacz aktualnie dostępne środki ochrony osobistej

Wytyczne higieniczne dla szkół

Wytyczne GIS, MZ i MEN dla szkół podstawowych znajdziesz w na stronie GIS 

Poniżej dodaliśmy własny komentarz do najbardziej komentowanych wątków. Jest to także odpowiedź na liczne pytania pojawiające się na naszej stronie internetowej.

Wszystkie wytyczne realizuje się w miarę możliwości. Jeżeli nie można spełnić któregoś z punktów, dopuszczone jest szukanie dla niego rozwiązania zastępczego, prowizorycznego, albo po prostu rezygnuje się z niego na danym etapie działania placówki (można je wdrożyć później).

Jak się Państwo przekonacie, zastosowanie tych procedur mocno ogranicza przenoszenie się chorób zakaźnych, w tym wirusa SARS-COV-2. W praktyce, gdy wirus zostanie wykryty u jednego z dzieci, mniejsza ilość osób zostanie zakażona.

Wytyczne wraz z komentarzami:

• Jedna grupa uczniów powinna przebywać stale w tej samej sali - o ile jest to możliwe.

Najwięcej zagrożeń dla uczniów i nauczycieli leży w migracji dzieci pomiędzy salami. Zmiany sal wiążą się również z wyższymi kosztami higienicznymi.

Największe problemy mogą się pojawiać w przypadku zajęć wymagających wykorzystania rekwizytów nauczycieli: komputerów, map, przyrządów pomiaru, urządzeń do eksperymentów itd. W takich sytuacjach radzi się aby nauczyciel zabierał ze sobą przedmioty potrzebne na daną lekcje.

Wszystkie sprzęty używane przez różne osoby powinny być dezynfekowane po każdej lekcji.

Dotyczy to szczególnie sprzętu stosowanego na salach gimnastycznych - dezynfekowane są wszystkie piłki, urządzenia do grania i ćwiczenia,

Obligatoryjnie należy również dezynfekować sprzęt komputerowy - klawiatury, myszki, przyciski na komputerach (zwłaszcza wyłącznik).

Jeżeli sprzęty nie mogą być dezynfekowane, należy zabezpieczyć je przed używaniem.

Zapytacie Państwo - a co z kredą?

Jeden z naszych znajomych, nauczycieli wpadł na pomysł, aby każdy z uczniów dysponował swoim niewielkim kawałkiem kredy, którą będzie używał przy tablicy. Może okaże się to dobrym rozwiązaniem.

Zastępczo proponuje się stosowanie mazaków i mniejszych tablic do pisania flamastrem.

• Z sali lekcyjnej (także zajęć W-F'u) należy usunąć wszystkie przedmioty, w tym także dekoracje, których nie można skutecznie umyć, zdezynfekować, czy wyprać.

Dokładna dezynfekcja jest bardzo ważna, a szczególnie istotne są trudno dostępne miejsca. Niekiedy można je dezynfekować jedynie z pomocą spryskiwacza.

W przypadku prania radzimy stosować proszek piorąco-dezynfekujący.

• Do grupy powinni być przypisani ci sami nauczyciele
• Minimalna przestrzeń do zajęć dla uczniów w sali nie może być mniejsza niż 4 m² na 1 osobę (uczniów i nauczycieli).

Nie oznacz to tez, że można przeprowadzić zajęcia w dużej sali i skumulować dzieci w jednym miejscu.

• Uczniowie powinni siedzieć od siebie oddaleni o 1,5 metra. W praktyce 1 uczeń siedzi przy jednej ławce. Wymaga to także dodatkowego rozsunięcia ławek z przodu i z tyłu.

Powierzchnię w sali wylicza się według dostępnej powierzchni na której mogą przebywać uczniowie, a nie łącznym metrażu, który po części jest zajęty przez meble.

• Uczniowie powinni posiadać jedynie własne przybory i nie wymieniać się nimi.

• Na sali gimnastycznej mogą jednocześnie przebywać dwie grupy dzieci. Po każdych zajęciach podłoga powinna być umyta albo z dezynfekowana.

Dezynfekcji posadzki sali gimnastycznej, można w bezpieczny dla podłogi sposób dokonywać po nałożeniu na niej warstwy polimerów. Polimery można nałożyć samodzielnie lub zamówić usługę specjalistyczną. Wymagany jest do tego odpowiedni preparat.

• Przed wejściem do budynku szkoły należy umożliwić skorzystanie z płynu dezynfekującego do rąk oraz zamieścić instrukcję stosowania środków.

Należy także wyznaczyć personel, który będzie przemywał dozowniki środkiem dezynfekującym, a także uzupełniał zapas płynu. Ponadto wszyscy pracownicy szkoły powinni przestrzegać zasad dezynfekcji a także pouczać dzieci oraz innych dorosłych odwiedzających szkołę.

Naszym zdaniem skuteczny tu będzie dozownik naścienny (najlepiej automatyczny) lub stacja dezynfekcji rąk.

Dozownik lub butelka powinien być zabezpieczony przed zabraniem (bo trzeba będzie zmierzyć się z różnymi psikusami).

Szczególnie polecamy stację z szafką, w której można umieścić zapasy. Została ona wyposażona w instrukcje.

Stacja dezynfekcji rąk	Tork dozownik automatyczny do mydła w pianie	Tork dozownik do mydła w płynie z łokciownikiem

Szukasz wielu dozowników dla swojego obiektu? Skorzystaj z użyczenia aby w niedrogi sposób wyposażyć się w profesjonalny sprzęt. Umowa bez haczyków.
Zobacz ofertę użyczenia dozowników

• Osoby postronne nieprzestrzegające zasad bezpieczeństwa w szkole powinny być bezzwłocznie wypraszane.

Kontrola powinna odbywać się nie tylko na wejściu, ale też podczas przebywania w budynku. Dbać o to powinien każdy nauczyciel/ pracownik szkoły. Pamiętajmy, że osoby w młodym wieku mogą przenosić koronawirusa bezobjawowo.

• Rekomenduje się monitoring codziennych prac porządkowych, ze szczególnym uwzględnieniem utrzymywania w czystości sal, pomieszczeń sanitarno-higienicznych, ciągów komunikacyjnych, dezynfekcji powierzchni dotykowych – poręczy, klamek i powierzchni płaskich, w tym blatów w salach i w pomieszczeniach spożywania posiłków, klawiatur, włączników.

Kontrola jest bardzo ważnym elementem całego procesu. W hotelach pracownicy zwykle składają podpis po wykonaniu czynności sprzątającej (nawet co 10 minut), także polecamy skorzystać z tego systemu. Dodatkowo należy wdrożyć nadzór naoczny, aby skorygować ewentualne błędne techniki pracy.

Często z uwagi na kontrolę pracownicy pracują lepiej, dlatego do kontroli wykorzystuje się różne bardziej dyskretne metody – np. oglądanie pracy z pomocą kamer, lusterka, wysłanie innej osoby do sprawdzenia czynności higienicznych.

Pozostałe wytyczne nie wymagają naszego dodatkowego komentarza, dlatego nie zamieściliśmy tu wszystkich obostrzeń. Cały dokument znajdziecie Państwo pod adresem Wytyczne GIS, MZ i MEN dla szkół podstawowych