Procedura dezynfekcji pomieszczeń sanitarnych

Do skutecznego czyszczenia i dezynfekcji sanitariatów potrzeba przynajmniej kilku środków - bo każda powierzchnia ma inne wymagania. Listę specyfików można uprościć do kilku najważniejszych produktów. Niestety nie ma preparatów uniwersalnych, które zaakceptuje Sanepid.

Drugą ważną kwestią jest to, że nie ma właściwie jednej ujednoliconej i obowiązującej procedury pomieszczeń sanitarnych. Z tego powodu prezentujemy tu najczęściej stosowany proces, który można (a nawet trzeba) modyfikować pod własne potrzeby.

W tym artykule omawiamy skrócony przebieg procedury dezynfekcji pomieszczeń sanitarnych - łazienek, toalet, pryszniców, ale też szatni.

W razie pytań skontaktuj się z naszym działem handlowym, który doradzi Ci wybór skutecznych i możliwie wielozadaniowych środków.

Spis treści

• Skrócony przebieg procedury
• Ogólne zasady postępowania podczas dezynfekcji pomieszczeń
• Jakie powierzchnie podlegają dezynfekcji w pomieszczeniach sanitarnych
• Czynniki bójcze i dobór preparatów do dezynfekcji pomieszczeń
• Jakie powierzchnie należy dezynfekować
• Instrukcje - pliki do wydruku lub pobrania
• Wytyczne i normy dla preparatów
• Podstawowe rozróżnienie preparatów do dezynfekcji powierzchni
• Środki przeznaczone do dużych powierzchni
• Preparaty do małych, trudno dostępnych powierzchni
• Dlaczego i kiedy warto wybrać środki bezalkoholowe
• Produkty biobójcze, czy wyroby medyczne?

Wykonanie prawidłowej dezynfekcji pomieszczeń sanitarnych oraz postępowanie zgodnie z procedurami medycznymi ma szczególne znaczenie w obliczu zagrożeń mikrobiologicznych.

Ważnymi elementami całego procesu będą:

• opracowanie procedur,
• edukacja personelu,
• dobór właściwych środków,
• i odpowiednie ich wykorzystanie.

Podkreślamy tutaj czynnik edukacyjny, który powinien być stale obecny w placówce.

Wysokie standardy edukacji personelu przekładają się na dobre cechy podczas pracy. Najważniejszymi cechami powinny być:

• utrzymanie powtarzalnej jakości (dokładności) sprzątania
• kontrola przestrzegania procedur i stosowania odpowiednich środków
• oraz praca zgodnie z harmonogramem

Skrócony przebieg procedury dezynfekcji i sprzątania powierzchni sanitarnych

Wszystkie czynności należy wykonywać z częstotliwością zgodną z obowiązującym harmonogramem. Częstotliwość zależy od natężenia ruchu w łazienkach i szatniach.

1. założenie odzieży ochronnej (najważniejszy jest fartuch i rękawice ochronne),
2. przygotowanie roztworu do dezynfekcji powierzchni, przygotowanie środków do dezynfekcji i mycia powierzchni,
3. zamknąć dostęp do pomieszczenia na czas dezynfekcji, na korytarzach ustawić oznaczenia ostrzegawcze o mokrej podłodze lub zakaz przechodzenia,
4. powierzchnie należy czyścić od najbardziej zabrudzonych do najmniej zanieczyszczonych, a jednocześnie z góry na dół (podłoga na końcu),
5. spłukać toalety, pisuary, obmyć zlewy, umywalki,
6. rozprowadzić środki myjące lub dezynfekujące na powierzchniach toalet, zlewów, kabin prysznicowych - w czasie ich dezynfekcji (zależnie od środka) pracownik wykonuje kolejne czynności,
7. następnie opróżnić kosze na śmieci, umyć je jeśli są brudne, zdezynfekować wewnątrz i z zewnątrz, a szczególnie oczyścić klapy. Gdy środek dezynfekujący wyschnie należy założyć nowy worek,
8. w tym czasie można już zwykle wrócić do mycia toalet i pryszniców. Jeśli były myte teraz należy je osuszyć i zdezynfekować. Jeśli środki dezynfekujące wymagają spłukiwania, należy dokonać tego po odpowiednim czasie dezynfekcji,
9. następnie pracownik powinien wytrzeć kurze na powierzchniach na których się zbierają i odkurzyć podłogę
10. kolejno myje ściany wodoodporne (zgodnie z częstotliwością ogólną - często ściany myte są dwa razy w tygodniu), lustra, parapety,
11. z pomocą ścierki nasączonej środkiem dezynfekującym powinno się zdezynfekować: klamki, poręcze, rączki od szafek, spłuczki, kurki, rączki pryszniców, włączniki światła i inne przyciski
12. ważna jest również dezynfekcja dozowników - na papier, na mydło
13. po umyciu dozowników uzupełnia się ich zawartość
14. umyć i zdezynfekować podłogę (polecamy środki do jednoczesnego mycia i dezynfekcji powierzchni)
15. po opuszczeniu pomieszczeń sanitarnych obowiązuje mycie i dezynfekcja sprzętu sprzątającego. Brudne środki czystości są utylizowane lub w bezpieczny sposób przekazywane do prania
16. na zakończenie pracownik ostrożnie zdejmuje odzież roboczą - jeśli podejmuje pracę w pomieszczeniach innego typu powinien również zmienić odzież - fartuch i rękawiczki - aby nie przenosić zarazków
17. po zdjęciu odzieży (a przed ubraniem nowej) należy zdezynfekować dłonie (lub dodatkowo je umyć przed dezynfekcją, jeśli są zabrudzone).

Ogólne zasady postępowania podczas dezynfekcji pomieszczeń

Kliknij w grafikę aby ją pobrać

 

Szczegółowe zasady:

1. Należy zadbać o środki ochrony osobistej pracownika - założyć odzież ochronną, czyli maskę chroniącą przed patogenami i aerozolami, fartuch ochronny - najlepiej z długim rękawem, rękawiczki jednorazowe, polecane są też okulary ochronne lub gogle chroniące przed przenikaniem aerozoli do oczu.

1. Maseczka, podobnie jak okulary ochronne, ochronią nas przed patogenami oraz przedostaniem się lotnych cząstek środków dezynfekujących wewnątrz organizmu. Długotrwałym skutkiem ekspozycji na substancje dezynfekujące może być osłabienie odporności, a nawet powstanie wielolekooporności. W tym drugim przypadku personel medyczny będzie miał problemy podczas leczenia anytbiotykowego, gdyż część zastosowanych u nich terapii będzie mniej skuteczna (a nawet nieskuteczna).

2. Następnym krokiem jest naniesienie substancji dezynfekującej i rozprowadzenie jej po całej powierzchni. Można tego dokonać na różne sposoby zależnie od wybranego środka:

1. Zalecana metoda: przez przecieranie - środkiem dezynfekującym nasączamy chusteczkę (albo korzystamy z gotowych chusteczek do dezynfekcji), kawałek ligniny lub jednorazowej szmatki, po czym przecieramy całą powierzchnię.
2. Spryskujemy powierzchnię z pomocą środka w sprayu, po czym z pomocą ścierki/chusteczki rozprowadzamy go dokładniej.

Powyższe metody dezynfekcji polegają na przecieraniu powierzchni na mokro. Należy tutaj dbać o to, by cała dezynfekowana powierzchnia była wilgotna.

Niedopuszczalne jest samo spryskanie powierzchni bez dokładnego przecierania jej. W przypadku spryskania powierzchni korzystanie z maseczki ochronnej i okularów ochronnych jest ważniejsze, gdyż cząstki lotne z większym prawdopodobieństwem dostaną się do oczu i ust pracownika.

Ponadto, odradzane jest przecieranie powierzchni papierem, który chłonie środek dezynfekujący i nie oddaje go na powierzchnię - w przeciwieństwie do chusteczek.

W naszym sklepie możecie Państwo kupić:

• środki do dezynfekcji w butelkach i kanistrach,
• środki w postaci sprayu,
• chusteczki do dezynfekcji
• oraz suche chusteczki do przecierania.

Oferujemy też zastawy wiaderka z chusteczkami, dzięki czemu można od razu nasączyć wkład wybranym przez siebie preparatem. Pamiętajmy wtedy o odpowiednim oznaczeniu takiego wiaderka (kto sporządził roztwór, kiedy - data, godzina - czas ważności, nazwa zastosowanego preparatu i ewentualnie przeznaczenie, jako pomoc dla innych pracowników)

1. Dezynfekowana powierzchnia powinna być w całości pokryta środkiem dezynfekującym.
2. Odczekanie odpowiedniego czasu działania preparatu - każdy środek dezynfekujący działa skutecznie w określonym czasie, co jest podane na opakowaniu produktu. Należy bezwzględnie przestrzegać czasu dezynfekcji i dbać aby powierzchnia pozostała wilgotna przez cały wymagany czas dezynfekcji. Czas skutecznej dezynfekcji może różnić się zależnie od:
1. stężenia roztworu roboczego (w przypadku środków rozcieńczanych),
2. oporności patogenu który chcemy zwalczyć - zwykle producent podaje różne wymagane czasy działania preparatu dla wybranych drobnoustrojów
3. warunków czystych lub obciążonych zanieczyszczeniem (brudnych)
3. Dezynfekowanej powierzchni nie należy wycierać - substancja sama wyparowuje
4. Po dezynfekcji należy w sposób bezpieczny zdjąć odzież roboczą
5. Następnie umyć lub zdezynfekować ręce (zwykle rekomendowana jest tylko jedna czynność, przy czym większość wytycznych wskazuje na dezynfekcję z uwagi na jej wyższą skuteczność). Mycie rekomenduje się kiedy ręce są wyraźnie zabrudzone.

Jakie powierzchnie podlegają dezynfekcji w pomieszczeniach sanitarnych

• toalety i pisuary - dezynfekowane możliwie często, odkamienianie raz dziennie
• zlewy - myte regularnie, zaraz po dezynfekcji toalet
• często dotykane powierzchnie - klamki, poręcze, kurki zlewów, dozowniki naciskowe itd. - myte lub dezynfekowane regularnie, kilka razy dziennie.
• podłogi - częste wycieranie mokrej podłogi i regularne mycie podłóg przynajmniej dwa razy dziennie. Do tego dezynfekcja podłóg przynajmniej raz dziennie
• prysznice i brodziki - dezynfekowane przynajmniej raz dziennie. Powierzchnię brodzików należy dezynfekować środkiem chlorowym

Szukasz odpowiednich środków do mycia i dezynfekcji sanitariatów? Zobacz listę z propozycjami od różnych producentów.

Czynniki bójcze i dobór preparatów do dezynfekcji pomieszczeń

Większość środków dezynfekujących, szczególnie do dezynfekcji powierzchni podłóg, powinno posiadać spektrum bójcze na poniższe drobnoustroje:

• bakterie (B) w tym prątki gruźlicy (Tbc)
• grzyby (F)
• wirusy (V) - w tym wirusy otoczkowe i wybrane bezotoczkowe, które potencjalnie występują w sanityzowanej przestrzeni
• i spory (S)

Jakie powierzchnie należy dezynfekować:

Najważniejsze są często dotykane powierzchnie. Z uwagi na wysokie ryzyko przenoszenia zakażeń są one obowiązkowo dezynfekowane we wszystkich pomieszczeniach wymagających dekontaminacji.

Szczegółowe listy powierzchni które podlegają dezynfekcji zamieszczamy w planach higieny.

Tam znajdziecie Państwo:

• jakie powierzchnie należy czyścić i dezynfekować
• z jaką częstotliwością
• jakimi metodami
• i z jakich środków warto skorzystać

Obok często dotykanych powierzchni bardzo ważne jest dezynfekowanie najbliższego otoczenia miejsc zanieczyszczanych wydzielinami klientów lub pacjentów. Ma to głównie znacznie podczas zabiegów, zwłaszcza tych z przerwaniem ciągłości tkanek. Spektrum aktywności biobójczej preparatów powinno przynajmniej obejmować B F V. Spektrum wirusobójcze zwykle obejmuje wirusy otoczkowe, w tym krwiopochodne, jak HBV, HCV, HIV. W przypadku inwazyjnych operacji należy je rozszerzać na wybrane wirusy bezotoczkowe, potencjalnie występujące w środowisku zabiegowym.

Instrukcje - pliki do wydruku lub pobrania

Wszystkie instrukcje znajdziecie Państwo w dziale instrukcje mycia i dezynfekcji

Dodatkowe pliki, znajdują się w dziale Poradniki do pobrania jak programy higieny gabinetu, plany czyszczenia toalety i in.

Warto zobaczyć także Plany higieny - szeroko omawiamy tam utrzymanie czystości w różnych, specyficznych placówkach i miejscach.

 

Kwestie formalne

Jakie wytyczne powinny spełniać preparaty dezynfekujące

Preparaty do dezynfekcji muszą być zgodne z wymaganiami dyrektywy 93/42 EWG. Praktycznie oznacza to zakwalifikowanie ich do wyrobów medycznych (klasy II a) i opatrzenie znakiem CE z odpowiednim kodem notyfikującym.

Produkty sprzedawane poza Unią Europejską muszą być dodatkowo wpisane do polskiego Rejestru Produktów Medycznych. Z kolei Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych w Warszawie wydaje dopuszczenia produktów biobójczych, które różnią się od wyrobów medycznych przeznaczeniem i metodą rejestracji.

Ponadto, każdy stosowany przez Państwa preparat do dezynfekcji musi mieć aktualną kartę charakterystyki. Na życzenie wydajemy je naszym Klientom - można je także uzyskać od producenta preparatu.

 

Podstawowe rozróżnienie preparatów do dezynfekcji powierzchni - środki przeznaczone do dużych powierzchni oraz preparaty do małych, trudno dostępnych powierzchni

Dezynfekcja dużych powierzchni

Dezynfekcja dużych powierzchni obejmuje przeważnie podłogi oraz rozmaite powierzchnie zmywalne, wodoodporne - ściany wykafelkowane.

Czas dezynfekcji dla wybranych (wymaganych podczas dekontaminacji obiektu) drobnoustrojów nie powinien być dłuższy niż 15 minut.

W prosty sposób podzieliliśmy te środki na preparaty chlorowe oraz bezchlorowe. W tej drugiej grupie znajduje się wiele nowoczesnych preparatów ze zróżnicowanymi substancjami aktywnymi. Przeważnie są one stosowane w miejscach, w których nie można stosować chloru.

Szczególną zaletą bezchlorowych środków do dezynfekcji dużych powierzchni jest zwykle pełne spektrum bójcze, dobra relacja ceny do ilości uzyskanego roztworu roboczego (czyli niskie stężenie roztworu). Niektóre środki oferują także możliwość jednoczesnego mycia i dezynfekcji powierzchni, dzięki czemu nie trzeba dokonywać osobnego mycia podłóg przed dezynfekcją.

Z kolei preparaty chlorowe obok szerokie spektrum działania, dobrej ceny (mimo że nie zawsze można je rozrabiać), wykazują wysoką skuteczność działania również podczas obciążenia organicznego. Z tego też powodu aktywny chlor stosowany jest do dekontaminacji zanieczyszczeń biologicznych (procedura wymaga środków w postaci proszku lub granulek).

Wiadomym ograniczeniem zastosowania substancji chlorowych jest drażniący zapach po zastosowaniu ich, dlatego nie można stosować ich w obecności pacjentów albo innych osób oprócz personelu sprzątającego.

 

Dezynfekcja małych powierzchni

Małe i trudno dostępne powierzchnie dezynfekuje się z pomocą środków alkoholowych lub tak zwanych bezalkoholowych, opartych o różne inne skuteczne substancje aktywne.

Preparaty alkoholowe są tańsze, lecz nie należy ich stosować wobec powierzchni wrażliwych (nieodpornych) na działanie alkoholu. Do tych wrażliwych powierzchni zalicza się m.in. PCV, gumę, skórę, niektóre skóry syntetyczne, szkło akrylowe.

Do powierzchni wrażliwych na działanie alkoholu stosuje się środki bezalkoholowe.

Oba rodzaje preparatów charakteryzują się wysokim spektrum oraz szybkim czasem działania.

 

Małe powierzchnie mogą być wrażliwe na działanie alkoholi, dlatego w niektórych przypadkach należy wybierać środki bezalkoholowe

W przypadku mebli, które producent oznacza jako wyroby wrażliwe na działanie alkoholu należy stosować środki bezalkoholowe, oparte o inne skuteczne substancje czynne.

Będą to przeważnie takie powierzchnie, jak: PCV, guma, skóra, niektóre skóry syntetyczne, szkło akrylowe i inne materiały które mogą się odbarwić pod wpływem alkoholu.

Produkty biobójcze, czy wyroby medyczne?

Ogólna zasada mówi, że środki zarejestrowane jako wyroby medyczne mogą być stosowane jedynie do dezynfekcji wyrobów medycznych. Z kolei preparatami biobójczymi należy dezynfekować wszelkie inne powierzchnie wykluczając wyroby medyczne.

Pierwsza grupa stosowana będzie do nieinwazyjnych wyrobów medycznych. Będą to m.in. fotele zabiegowe, kozetki, obudowy aparatury medycznej, stetoskopy, a także meble medyczne i dozowniki. Pozostałe powierzchnie, takie jak blaty robocze, ściany, klamki, poręcze również zalicza się do miejsc dezynfekowanych z pomocą wyrobów medycznych.

Pozostałe powierzchnie podlegają dezynfekcji z pomocą produktów biobójczych. Będą to najczęściej podłogi oraz wyposażenie łazienek.