Oczyszczanie rany – skuteczne sposoby opracowania każdej rany (fachowo Debridement)

ostatnia aktualizacja 24.01.2023 r. - zaktualizowana pod wytyczne z 2020 r. (więcej w bibliografii)

Skuteczność działania opatrunku zależy m.in. od stanu rany i jej zanieczyszczenia. Wiemy, że wszystkie opatrunki działają o wiele skuteczniej, jeżeli przed ich nałożeniem poddamy ranę właściwym zabiegom oczyszczającym. Powtarzanie czynności oczyszczających skraca czas leczenia.

W tym artykule podpowiemy jak należy to robić i wskażemy produkty specjalnie opracowane do tego celu.

Spis zagadnień

• Na czym polega oczyszczanie rany
• Środki przeznaczone do oczyszczania
• Roztwory i żele
• Debridementy mechaniczne (Debrisoft)
• Więcej o metodzie działania Debrisoftu - oczyszczanie mechaniczne
• Oczyszczanie ran z martwicy

Na czym polega oczyszczanie rany

Rany zanieczyszczone martwymi komórkami, biofilmem (zobacz czym usuwać biofilm z ran), czy resztkami ciał obcych to rany trudne do zaleczenia, podobnie jak rany zakażone.

Właściwości wielu opatrunków okazują się wtedy nieskuteczne, albo przynajmniej wykazują słabszą odporność. Nie w każdym przypadku zalecane jest stosowanie opatrunków przeciwbakteryjnych! Używa się ich głównie gdy rana jest zainfekowana lub ma podejrzenie infekcji. Do tego należy dobrać opatrunek do stosownego dla niego typu rany (np. rany płytkiej z umiarkowanym wysiękiem) - inaczej zaś będzie działać maść np. Askina Calgitrol Paste.

Uwaga! Zanieczyszczenie może być niewidoczne, dlatego zawsze przed założeniem opatrunku zaleca się oczyszczanie rany!

 

Fachowym terminem w terminologii anglojęzycznej jest Debridement, czyli oczyszczanie rany. Na zachodzie znajdziecie Państwo dużo szerszy wachlarz środków i bogatszą literaturę naukową na ten temat.

 

Oczyszczanie rany to czynność podstawowa, która pozwala osiągnąć maksymalną skuteczność leczniczą stosowanych opatrunków.

• Najbardziej podstawową metodą oczyszczania ran jest dezynfekcja za pomocą preparatów przeznaczonych do ran – przeważnie są to lawaseptkyki lub inne antyseptyki przeznaczone do oczyszczania rany (aktualizacja 2023 r.). Polecamy:
• Microdacyn - opakowania o różnej pojemności
• Prontosan - opakowania o różnej pojemności
• Lava Surge - roztwór do chirurgicznego płukania ran
• Drugim sposobem jest oczyszczanie rany za pomocą mikrowłókien, które z uwagi na swoją konstrukcję pozwalają na dokładne mechaniczne zbieranie zanieczyszczeń w swoją strukturę opatrunku. Z rany skutecznie zbierają tkanki martwicze, wysięk i łuszczący się naskórek. Są także odpowiednie do usuwania włóknika. Polecane środki to:
• Debrisoft
• Wound Pad

 

 

Każda z metod oczyszczania ran ma swoje plusy i minusy:

Dla przykładu, dezynfekując ranę preparatami na bazie oktenidyny można zahamować na jakiś czas proces gojenia (wyższe właściwości cytotoksyczne, środki odpowiednie do ran płytkich). W efekcie czysta rana będzie goiła się nieco dłużej. Natomiast lavaseptyki charakteryzują się znikomą cytotoksycznością i doskonale usuwają biofilm nie niszcząc przy tym ziarniny. Ponadto stosowanie ich może być łączone z opatrunkami ze srebrem aktywnym (oznaczonych symbolem Ag).

Z kolei opatrunki do opracowywania ran bywają mniej skuteczne przy oczyszczaniu ran głębokich, tutaj zalecane są inne metody oczyszczania ran, o których piszemy niżej (przykładem bedzie hydrochirurgiczne leczenie martwicy w ranach głębokich).

 

Spośród preparatów dezynfekujących na rany polecamy preparaty:

Microdacyn, Lava Surge

 

 

Z lawaseptyków polecamy dwa preparaty:

Prontosan roztwór, Octenilin płyn,

Uwaga! Proszę nie mylić produktu Octenilin płyn z Octenilin żel – to środki o różnych właściwościach. Podobnie Octenisept znacząco różni się przeznaczeniem od Octenilinu.

Przed zastosowaniem każdego produktu zapoznaj się dokładnie z jego ulotką.

 

Do mechanicznego opracowywania rany służy Debrisoft

Zobacz film z używania tego debridementu - dostępny tylko na Youtube (z uwagi na ograniczenia wiekowe)

 

Film w języku angielskim – można włączyć napisy klikając w przycisk zaznaczony strzałką, a następnie klikając koło zębate zmienić język na polski

Debrisoft to bardzo skuteczny środek do oczyszczania ran. Zajmiemy się nim bardziej szczegółowo.

Badania firmy Lohmann & Rausher, producenta produktu, wykazały, że osiąga on bardzo wysoką skuteczność przy usuwaniu tkanki martwiczej z rany, wysięku oraz łuszczącego się i zrogowaciałego naskórka.

Nie służy natomiast do tamowania wysięku. Podczas oczyszczania nie narusza nowo utworzonej tkanki ziarninującej oraz komórek naskórka. Wywołuje nikłe odczucie bólu u pacjenta podczas oczyszczania. Ranę można oczyszczać od razu po wyjęciu Debrisoftu z pudełka, nawet bez zastosowania lidokainy.

Produkt działa natychmiastowo, polecany jest do profesjonalnego leczenia ran oraz leczenia domowego.

 

Przed zastosowaniem Debrisoftu, by zwiększyć jego skuteczność, zaleca się często zaaplikowanie na ranę preparatu Suprasorb G żel amorficzny, który rozpuszcza martwicę rozpływną.

 

Więcej w opisie produktu: produkt do oczyszczania ran Debrisoft

Zastosowanie Debrisoftu:

1. Debrisoft należy nasączyć zgodnie z krajowymi zaleceniami (np. NaCl) lub stosować na sucho,
2. Miękką stroną kompresu przeciera się powierzchnię rany, delikatnie przyciskając opatrunek do rany. Wykonujemy przy tym niewielkie okrężne ruchy,
3. Ranę należy szorować aż do uzyskania efekty oczyszczenia (z włóknika, tkanek martwiczych, zanieczyszczeń, strupów itd.),
4. Widoczne rezultaty otrzymujemy już po 2 - 4 minutach oczyszczania,
5. W razie potrzeby należy oczyścić skórę wokół rany wykorzystując inny nasączony kompres Debrisoft.

 

Debrisoft do oczyszczania ran to:

• wysokiej jakości opatrunek zbudowany z delikatnych włókien, które nie podrażniają zdrowych tkanek
• Liczne włókna na powierzchni opatrunku (18 mln włókien, na opatrunku 10 x 10 cm) są ukośnie sfazowane, dzięki czemu otrzymujemy "efekt szufli" (lub też "efekt pajęczyny"), który pozwala zbierać zanieczyszczenia w strukturze opatrunku - nie pozostawia ich na zewnątrz.

Atutami zastosowania produktu jest:

• Łatwe i bezpieczne zastosowanie produktu przez każdą osobę zajmującą się ranami.
• Dno rany może zostać dokładnie oczyszczone bez ingerencji chirurga
• Oczyszczanie przyspiesza leczenie i działanie opatrunków specjalistycznych. Tym samym przyspiesza czas leczenia i zmniejsza koszty terapii.
• Zastosowanie Debrisoftu jest bezbolesne

 

Oczyszczanie rany z martwicy

Więcej informacji na temat metod oczyszczani ran znajdziecie Państwo w naszym artykule pt. Martwica tkanek - bardziej dokładnie omawiamy tam metody opracowania ran, rodzaje martwicy, a także środki skuteczne w jej zwalczaniu

 

Czyszczenie rany to coś więcej niż tylko usuwanie "brudu". W przypadku ran przewlekłych, takich jak odleżyny, rany owrzodzeniowe na tle stopy cukrzycowej lub owrzodzenia goleni, proces gojenia może rozpocząć się tylko wtedy, gdy rana jest głęboko oczyszczona z martwiczych i zainfekowanych tkanek. Proces ten znany jest jako oczyszczanie.

Oczyszczanie można wykonać na wiele sposobów, z których każdy ma swoje własne wskazania i przeciwwskazania. Rodzaj rany, jej stan i lokalizacja, ogólny stan zdrowia pacjenta, koszt, a nawet oczekiwania i uprzedzenia pacjenta muszą być brane pod uwagę przed podjęciem decyzji, którą metodę zastosować.

Najczęstszym sposobem jest mechaniczne / chirurgiczne opracowanie rany. Proces polega na starannym usunięciu martwej tkanki z rany z pomocą narzędzi chirurgicznych i może być uzupełniony łyżeczkowaniem lub skrobaniem rany. Ręczne oczyszczanie jest stosowane w przypadku ran o różnej wielkości, nawet bardzo dużych, co zajmuje zespołowi wiele godzin.

Chirurgiczne oczyszczenie rany (zwane niekiedy jako ostre oczyszczenie), jest często stosowane w przypadku głębokich ran, które uległy zakażeniu. Podczas tego procesu martwa tkanka jest odcinana skalpelem. Ta metoda zapewnia usunięcie całej tkanki martwiczej i jest często stosowana w połączeniu z innymi metodami oczyszczania.

W przypadku większych ran, można zastosować enzymatyczne oczyszczanie. Proces ten polega na zastosowaniu miejscowych enzymów do rany, które trawią martwą tkankę. Enzymatyczne oczyszczanie najlepiej nadaje się do ran, które mają dużą ilość martwej tkanki, ale nie są silnie zainfekowane.

Krioterapia to kolejna metoda oczyszczania. Proces ten polega na zamrożeniu rany ciekłym azotem lub inną zimną substancją, która uszkadza komórki i powoduje zrzucenie martwej tkanki. Krioterapia jest najczęściej stosowana w przypadku mniejszych, powierzchownych ran, ale może być również stosowana w przypadku większych ran, które nie są silnie zainfekowane.

Bez względu na to, która metoda oczyszczania zostanie wybrana, ważne jest, aby pamiętać, że jest to tylko pierwszy krok w procesie gojenia. Po oczyszczeniu rany z martwicy suchej ważne jest, aby kontynuować odpowiednie leczenie rany oraz wizyty kontrolne, aby upewnić się, że rana goi się prawidłowo.

 

 Teksty uzupełniające wiedzę na temat opatrunków:

• Opatrunki na rany
• Zasady doboru opatrunków
• Metody zabezpieczania rany
• Ekonomika wyboru środków opatrunkowych
• Opatrunki na odleżyny
• Opatrunki na oparzenia
• Opatrunek hydrokoloidowy
• Odleżyny - więcej informacji o ofercie.
• Atrauman Ag 5 x 5 cm. Opatrunek ze srebrem (10 szt.)

 

Bibliografia

Konsesnus leczenia ran i antyseptyki 2020 r. oraz doi

Schultz GS. Wound bed preparation: a systematic approach to wound management; 2003.

Clinical Practice Guideline Number 15: Treatment of Pressure Ulcers. Rockville, Md: US Dept of Health and Human Services, Agency for Health Care Policy and Research; 1994.

Barr JE. Wound cleansing. In: Milne CT, Corbett LQ, Dubuc DL. Wound, Ostomy, and Continence Nursing Secrets: Questions and Answers Reveal the Secrets to Successful WOC Care. Philadelphia, Pa: Hanley & Belfus, Inc; 2003 r.

 

f

Polub nas na facebooku i bądź na bieżąco

Wymieniaj punkty na nagrody